فرماندهی حادثه در سازه های میراثی

در داخل کشور نیز موضوع حوادث و آتش سوزی مصون نبوده و حوادثی نظیر آتش سوزی میدان حسن آباد، مسجد جامع ساری و بازار تبریز نمونه هایی از آن بشمار می آیند.
از میان استاندارد ها بین المللی، کدهای NFPA 909 و NFPA 914 استانداردهای حفاظت و پیشگیری از حریق در سازه های میراثی هستند که بهره گیری از آنها در شرایط اقلیمی و ویژگی های تاریخی ایران مستلزم بومی سازی آنهاست. آتش سوزی هایی که به آنها اشاره شد این امر را نمایان می سازد که امر پیشگیری و حفاظت در برابر حریق در سازه های میراثی با بالاترین سطح استاندارد ها و رعایت الزامات نیز نمی تواند اطمینان کامل از عدم وقوع آتش سوزی باشد. کما اینکه آتش سوزی کلیسای نوتردام و قلعه شوری گویای این واقعیت به شمار می روند. از این روی واکنش و پاسخگویی به حریق و حوادث سازه های میراثی و موزه ها امری است که سازمان ها و نهاد های گوناگون با سطح همکاری و مسئولیت های مختلف می بایست نسبت به آن دغدغه مند باشند و به برنامه ریزی و طراحی برنامه های عملیاتی نظیر Action Plan پرداخت.
ساختار فرماندهی حادثه در سازه های میراثی و موزه ها، المان ها و شاخصه ها و ملاحظات خاص خود را دارد. هر برنامه عملیاتی باید با در نظر گرفتن ویژگی های سازه میراثی یا موزه و برآورد اثرات آنها صورت پذیرد. متخصصین اینگونه بناها لازم است که در صحنه حوادث و حریق پیوسته با فرماندهان آتش نشانی حضور داشته و هر برنامه عملیاتی قبل از اجرا با اخذ بازخورد این کارشناسان شکل گیرد. از این رو در پست فرماندهی(Command Post) متخصصان بناهای تاریخی و موزه ها جایگاه و نقش پررنگی دارند. فرماندهان حادثه هنگام طراحی ساختار فرماندهی(ICS)، مضاف بر بخش بندی صحنه حادثه، در بخش های عملیاتی(Operational Sector) باید به:
جهت و اضلاع جفرافیایی
بخش تخلیه گونه های میراثی
الزامات و پروتکل های بین المللی
بخش حفاظت سازه، توجه و اقدام نمایند.
آنچه مهم است درک مفاهیم و چند وجهی بودن عملیات در این گونه بناها و یا مجموعه های فرهنگی – تاریخی است. برهمین اساس تعامل، همکاری و اقدام متناسب در کنار بهره گیری از تجارب حوادث گذشته، می تواند راهگشای یک عملیات مطلوب و موفق باشد.امید است با اتخاذ تاکتیکها و تکنیکهای عملیاتی این پارادایم نوین عملیاتی در میان نیروهای عملیاتی و بویژه فرماندهان شکل گیرد.