اختصاصی پایگاه خبری فضای نو : رسانه تخصصی طراحی داخلی
- مقدمه بررسی برگزاری مسابقات طراحی و معماری پلتفرم های ان لاین در بخش خصوصی
- به قلم بهار دشت پیما
- بهار دشت پیما (در اینستاگرام)
حرفه:وکالت
متخصص قراردادهای صنعت ساختمان ومعماری
حقوق خصوصی،تربیت مدرس و MBA
مشاورامورقراردادی جامعه مهندسان
عضو شورای مشورتی
عضو جامعه داوری
نظر به اینکه خرید خدمات مشاوره در زمینه طراحی و معماری با استفاده از روش برگزاری مسابقه در زمینه ی طراحی و معماری در پلتفرم های ان لاین به عنوان یک روش قانونی در ایران شناخته می شود ، مغفول ماندن برخی از ایرادات پایه ای و عدم رفع ان موجب گردیده که چالش های حقوقی فراوانی برای طراحان و حتی کارفرمایان مراجعه کننده به پلتفرم های ان لاین برگزاری ایجاد گردد هرچند در کلیات برگزاری این مسابقات، تاثیرات مثبت و ارزشمند را نمی توان نادید گرفت لیکن در این نوشتار به شناسایی برخی از مشکلات و بررسی خسارات ناشی از تخلفات، نقض یا عدم انجام تعهدات توسط پلتفرم های ان لاین برگزار کننده اختصارا می پردازد
- نقاط ضعف
از انجا که برگزار کنندگان بخش خصوصی معمولا از ایین نامه جامع و واحدی پیروی نمی کنند و چهارچوب ساختار یافته وقابل اتکایی ندارند و عدم وجود مرجع نظارتی موثر و کارامد در این باب ، نمیتوان به وجود یک ساختار قوی تشکیلاتی و اجرایی و حتی اعمال ضمانت اجرای قاطع و موثر در زمان تخلفات از سوی ان ها امیدوار بود . زیرا اکثرا اشخاص خصوصی با انتخاب قالب فعالیت استارت اپی ، به ثبت فعالیت خود پرداخته و به گونه ای نقش واسطه ی فی ما بین متقاضی طرح (کارفرما ) و طراح ، را ایفا می کند این در صورتی ست که عدم نیاز به اخذ مجوز از مراجع تخصصی پیش از ورود به فعالیت و کافی بودن رعایت عمومیات جهت ثبت ازیک سو و همچنین نبود دستور العمل قانونی و تعریف شده با قابلیت اجرایی مطلوب از سوی دیگر امکان بروز خسارات و حتی وقوع جرایم را پررنگ تر و میزان اعتماد و اعتبار قانونی این فعالیت ها را کمرنگ تر میکند
باتوجه به موارد مذکور لازم است قبل از مراجعه به پلتفرم های مذکور به صورت جدی در باب راهکارهای جلوگیری از زیان بیاندیشیم و‌با علم کامل به خسارات محتمل به ثبت درخواست چه به عنوان کارفرما و چه به عنوان طراح و پرداخت وجه ویا قبول تعهد بپردازیم . زیرا علاوه برورود ضرر و زیان های مادی و‌معنوی و تبعات حقوقی ، امکان وقوع جرایم از جمله کلاهبرداری نیز دور از ذهن نمی باشد
نکته : در صورت وجود شرایط عمومی تحقق جرم اگر عملیات متقلبانه ای صورت پذیرد به گونه ای که موجب فریب مراجعه کننده شده و وی به واسطه ی این عملیات متقلبانه وجهی را پرداخت و‌بدین واسطه مال را خود از دست دهد وصف جرم کلاهبرداری ساده یا حتی با شرایطی مشدد ، مشهود و قابل انتصاب خواهد بود در باب جرایم دیگر نیز در صورت وجود عناصر قانونی ، مادی و‌معنوی نیز امکان وقوع جرم کیفری پابرجاست
برای روشنگری در این باب ، مواردی از تخلفاتی که علی الاصول امکان طرح دعاوی حقوقی برای شخص طراح را امکان پذیر می دارد اختصارا بیان می داریم
۱-تخلف برگزار کننده از شرایط درج شده در اگهی که فرد به واسطه ی ان شرایط اقدام به ثبت نام نموده است و این تخلفات به طرقی موجب ورود ضرر وزیان مادی و معنوی فرد گردیده است
۲-پرداخت ناقص یا عدم اجرای تعهدات مادی تعریف شده در باب واریز مبلغ جوایز و یا سایر تعهدات اعلام‌شده در قبال برنده ،کسر هزینه ها و وجوه به هرنحو از مبلغ تعریف شده جایزه بدون اعلام اولیه در اگهی پیش ثبت نام
۳-استحقاق خسارت تاخیرتادیه در صورت عدم پرداخت به موقع جایزه نقدی و مطالبه با رعایت سایر شرایط قانونی
۴-طرح دعوا در صورت عدم رعایت حقوق طراح و تجاوز به مالکیت فکری خالق اثر
۵-عدم تعیین افراد برتر در صورتی که مسابقه می بایست حتما با اعلام طرح برنده خاتمه پذیرد.
۶-استفاده از حیله و نیرنگ در داوری تعریف شده و عدم سلامت برگزاری مسابقه که موجب ضرر مادی و‌معنوی افراد گردد
۷- امتناع از انجام تعهدات اضافی که برگزار کننده یا کارفرما در برابر طراح برنده تعهد نموده ولی عملیاتی نگردیده است
۸-استفاده از اثر طراح به هرعنوان بدون ذکر نام خالق و بدون کسب اجازه (مگر طرح منتخب اجرا که در این مورد نیز ذکر نام صاحب اثر لازم می باشد)
۹-عدم استرداد طرح های دریافتی به صاحبان اثر در صورتی که خلاف این امر شرط نشده باشد هرچند شرط خلاف نافی مسئولیت ناشی از سو استفاده از اثر نخواهد بود
و سایر موارد
- نکته :
البته لازم به ذکراست پلتفرم های ان لاین برگزاری نیز از قافله ی پیش بینی و اینده نگری جانمانده و معمولا با درج شروط حساب شده و گاها بستن مسیرهای احقاق حق با استفاده از قید شروط و روش های رافع مسئولیت با استفاده از عدم علم طراح و حتی کارفرما نسبت به حقوق قانونی خود موجب انسداد راه های احقاق حق می گردند
- موارد نقص ساختاری در تسهیل وقوع جرم
- نبود چهارچوب و ایین نامه اجرایی دقیق و جهان شمول
- نبود دستورالعمل کارامد در باب شیوه فرایند برگزاری مسابقات
- نبود سازمان رسمی و‌شفاف نظارتی با قدرت ایجاد و اعمال ضمانات اجرای قوی در این حیطه
- عدم پیش بینی مرجع تایید صلاحیت افراد و گزینش اصولی باتوجه به معیارهای تدوین شده ی مناسب و حرفه ای و پیشگیرانه
- عدم نیاز به اخذ مجوز یا تاییدیه برای تصدی اینگونه امور از مراجع ذی ربط تخصصی
- عدم مشخص نمودن حقوق و تکالیف هر یک از افراد درگیر در فرایند به صورت موردی و شفاف
- عدم وجود مرجع حل اختلاف و رسیدگی به اعتراضات متخصص با ایین نامه اجرایی کارامد و رافع تا در صورت تخطی بتوان بااستفاده از اهرم فشار حرفه ای و حتی اعمال ضمانت اجراهای قانونی موثر و پیشگیرنده از ایجاد ضرر و زیان های مادی و‌معنوی محتمل اینده و ایجاد بستر جدید وقوع جرم که نهایتا موجب دلزدگی و کاهش شوق و‌خلاقیت قشر جوان خواهدشد جلوگیری نمود و امکان رقابت سالم همراه با درامدزایی اصولی را پایه ریزی کرد
به نظر می رسد بهتراست تا زمان رفع اساسی این مهم مغفول در جهت نیل به اهداف حرفه ای و جلوگیری از اتلاف زمان و خلاقیت خود از پلتفرم های ان لاین شناخته شده و معتبر با شروط معقول و شفاف، با پیشینه ی تایید شده استفاده نماییم و قبل از هرگونه اقدام با افراد مختصص مشورت و سپس به صرف وقت و هزینه و دراختیار گذاشتن ایده یا کارسپاری جهت رفع نیاز خود بپردازیم.
بررسی دستورالعمل ها ،آیین نامه ها ، نشریات و ابلاغیه های برگزاری مسابقه طراحی و شهرسازی
- نشریه شماره ۲۴۰ سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور زیر عنوان راهنمای برگزاری مسابقات معماری وشهرسازی در ایران چاپ سال ۱۳۸۱
- مصوب پانصد و سیزدهمین جلسه مورخ ۱۳۸۱ شورای عالی انقلاب فرهنگی که طی آن شورای عالی انقلاب فرهنگی به پیشنهاد فرهنگستان هنر، آیین نامه جامع برگزاری مسابقات طراحی معماری و شهرسازی را تصویب کرد.
- در راستای وظایف محوله بر اساس بند۲ ماده۴ قانون تأسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران برگزاری مسابقه و ثبت بناهای ملی و بین المللی (موضوع انجام مسابقات شهرسازی و معماری) و به منظور ایجاد هماهنگی و انسجام در فرآیند برگزاری مسابقات شهرسازی و معماری، و باهدف ایجاد زمینه های اجرای “آیین نامه جامع برگزاری مسابقات طراحی معماری و شهرسازی، شورای عالی شهرسازی و معماری ایران بنا بر پیشنهاد معاونت شهرسازی و معماری وزارت راه و شهرسازی، مستند به جزء۰ بند ۴ بخش ۳ و مقدمه آیین نامه مذکور “دستورالعمل اجرایی تشکیل دبیرخانه دائمی مسابقات معماری و شهرسازی ” را تصویب نمود.
لازم به ذکر است تفاوت در مواد و ترتیبات قید شده در اسناد مذکور به نظر میرسد نیاز به تجدیدنظر در برخی از مفاد آیین نامه برگزاری مسابقات لازم است. به این منظور پیشنهاد میشود ضمن اعلام مرجعی رسمی برای انجام مسابقات طراحی و معماری مثل دبیرخانه دائمی برگزاری مسابقات و سطح بندی داوران و مدیران با در نظر گرفتن امکان شرکت افراد آزاد در مسابقه (به دلیل عدم همکاری افراد بدون رتبه بندی سازمان برنامه وبودجه در مسابقات دستگاه های دولتی) آیین نامه جامعی با تعریف ها و اصطلاحات یکسان تدوین شود و سپس بخشنامه ها ی فقط جهت شفاف کردن لزوم استفاده از نشریه یا آیین نامه و تعدیل دستمزد داوران و یا سیاستگذاری های کلی در مواقع لزوم ابلاغ گردد بدون اینکه به مفاد آیین نامه آسیبی وارد کند. همانطور که مطرح شد عدم یکسانی اصطلاحات، شفافیت مسئولیت ها و مسائل مالی و سطوح بندی پروژه باعث اختلال در انجام مسابقات طراحی و معماری بوده و از همه مهم تر عدم وجود مرجع برگزاری مسابقه دخالت سلایق شخصی را در انجام مسابقات آزاد گذاشته است. همچنین عدم ذکر مفادی برای شرایط انحلال مسابقه و شیوه اعتراضات بعد از داوری میتواند بر غنای آیین نامه بیفزاید. از سوی دیگر دبیرخانه دائمی معماری و شهرسازی برگزاری مسابقه و ثبت بناهای ملی و بین المللی، اما ابلاغیه مستحکمی به دستگاهای دولتی ابلاغ نشده است. لازم است که دبیرخانه به عنوان یک مرجع قدرتمند در برگزاری مسابقه مطرح شود تا برگزاری مسابقات عدالت محور شود.
برگرفته از مقاله بررسی ایین نامه ها و دستورالعمل های برگزاری مسابقات طراحی معماری اسماعیل رادگهر و ناهید موتمنی