کتاب طراحی پیشگیرانه تبیین رویکردی ایمن در نمای شهری
نویسنده: علی طهرانچی، هدیه خداپرست
ناشر: جهاد دانشگاهی قزوین
تاریخ انتشار: ۱۳۹۸
تعداد صفحات: ۳۳۰
قیمت: ۶۲۰۰۰ تومان
پیشگفتار :
با توجه به عدم وجود ضوابط و قوانین الزام آور در حوزه طراحی، نظارت و اجرای نمای ابنیه در کلان شهری چون تهران؛ بدیهی است که میزان آسیب پذیری نمای شهری در رویارویی با سوانح طبیعی تشدید خواهد شد. از سوی دیگر ضعف ارتباطی سه حوزه مدیریت، شهرسازی و معماری نیز بر این مسئله دامن می زند. لذا در شهری چون تهران و به ویژه محدوده مورد مطالعه به علت قرارگیری بر روی گسل شمالی، معابر کم عرض، ترا کم ساختمانی ویژه (ابنیه بلندمرتبه) که ظرفیت وقوع فاجعه را در شرایط فعلی دارد؛ موضوعات بیان شده در مواقع بحرانی شرایط پیچیده تری دارد. کتاب حاضر با هدف، نائل شدن به مفهوم طراحی پیشگیرانه در نمای شهری، در تلاش است با استفاده از مطالعات نظری؛ مفاهیم، قوانین، رویکردها و شیوه های طراحی و اجرای نمای شهری را بازشناسی کند به نحوی که برآیند آن تبلور مهندسی نما را در برداشته باشد. در این راستا کتاب پیش رو از نوع کمی-کیفی (ترکیبی) بوده و با استخراج معیارهایی برای سنجش میزان آسیب پذیری و تأثیر سوانح طبیعی -زلزله و آتش سوزی- بر روی نماهای شهری محدوده مورد مطالعه (محله الهیه)؛ پروژه های موضعی و موضوعی، سند جامعه راهبرد محلی، طرح نهایی، راهکارها و راهبردهایی برای توسعه آتی و ویرایش نماهای موجود ارائه کند. کتاب حاضر در سه فصل تنظیم شده است :
- فصل اول کلیات موضوع ( تجارب علمی و عملی ) و در چهار بخش پیشگیری، آسیب پذیری، سوانح طبیعی و نمای شهری اختصاص یافته است .
- فصل دوم شناخت و تحلیل محله الهه ( پابلوت انتخابی) را شامل می شود .
- در فصل سوم راهکارهای پیشنهادی ارائه شده است .
امید است این کتاب به عنوان منبع برای دانشجویان و علاقه مندان به مسائل نماهای شهری موثر واقع شود .
فهرست:
فصل ۱:کلیات موضوع
بخش اول
- پیشگیری
- مفاهیم
- کاهش بحران در ژاپن
- مخاطرات زلزله در آیین نامه های ساختمانی
- قانون پایه مقابله با پیشگیری از سوانح در ژاپن
- کاهش بحران در پا کستان
- کاهش بحران در کانادا
- مدیریت بحران در آمریکا
- قوانین مدیریت بحران در ایران
- سیاست های کلی پیشگیری و کاهش خطرات
- قانون سازمان مدیریت بحران کشور
- رویکرد پیشگیری خطر در طرح های شهری
- طرح جامع شهر موآب
- طرح جامع نواتو
- ضرورت و مقیاس طراحی پیشگیرانه در شهر تهران
- مؤلفه های تحقق طراحی پیشگیرانه
- جمع بندی
بخش دوم
- آسیب پذیری
- مفاهیم
- مفاهیم مرتبط با ریسک
- پیشینه آسیب پذیری شهری
- تاریخچه ارزیابی آسیب پذیری ساختمان
- تاریخچه ارزیابی آسیب پذیری ساختمان در کشور ایران
- تدابیری برای تعدیل و کاهش آسیب پذیری در کشورهای مختلف
- اصول عام موجود در آسی بپذیری
- سنجش میزان آسیب پذیری و ایمن سازی
- نقش شبکه های ارتباطی
- بررسی روش های کمی
- جمع بندی
بخش سوم
- سوانح طبیعی
- مفاهیم
- مفاهیم مرتبط با زلزله
- زلزله های خسارت بار جهانی
- پیشینه لرزه خیری در تهران
- حوادث آتش سوزی در ایران و جهان
- اصول مقابله و ایستادگی در برابر انواع سوانح
- را ه حل های مقابله و کاهش خطر
- مدل پهنه بندی لرزه ای تهران ( جایکا)
- دستاوردها و آموزه های کشور ژاپن
- جمع بندی
بخش چهارم
- نمای شهری
- مفاهیم
- پیشینه رویکردهای طراحی نمای شهری
- مقررات نما و جداره شهری در ایران ( تجارب ایران)
- نمای ساختمان و نقشه جزئیات شهرسازی
- اصول طراحی نما (ارکان و اجزا) در راستای فرآیند ایمن سازی
- ارکان (اصول اولیه)، نقش و وظایف نما
- شناخت اجزا (اصول ثانویه)
- نماسازی
- را ه حل های طراحی ایمن در نماهای شهری
- معماری شهری
- ظهور نمای خشک
- انواع نمای خشک
- جمع بندی
- اجزا و عناصر
- شناخت اجزا و عناصر آسیب پذیری در تطابق با رویکرد پیشگیرانه
- رویکردهای اندیشمندان بر اساس طراحی نمای شهری
- الگوهای ارتباطی اجزا
- رویکردها و نظریات حا کم بر آسیب پذیری در تطابق با رویکرد پیشگیرانه
- اصول دستیابی به کاهش آسیب پذیری در برابر سوانح طبیعی
- اصول تحقق رویکرد پیشگیرانه
- اصول دستیابی به نمای ایمن
- اثرات مخرب سوانح طبیعی در نماهای شهری
فصل ۲: شناخت و تحلیل محله الهیه تهران
- سنجش وضعیت
- جغرافیا و تاریخچه شهر تهران
- گسل های تهران
- معرفی منطقه یک شهرداری تهران
- پیشینه کلی تحولات منطقه (محدوده و گسترش کالبدی)
- معرفی ناحیه هفت در تهران
- معرفی محله الهیه در تهران
- تعیین حوزه فرا گیر، حوزه بلافصل و حوزه مداخله مستقیم انتخابی
- علل انتخاب محدوده طراحی
- شناخت جایگاه محدوده طراحی در ارتباط با حوزه بلافصل و حوزه فرا گیر
- سنجش وضعیت محدوده طراحی بر اساس مدل مفهومی
- سنجش کیفی
- بافت
- ساختار سلسله مراتب حرکتی
- کاربردی زمین
- فضای سبز
- فرم و سازمان فضایی
- توسعه های آتی محدوده مداخله
- حوزه بندی مداخله
- دید و منظر (درون به بیرون و بلعکس)
- جراحت های موجود در نما
- جراحت های پیش بینی شده در نما
- سنجش کمی
- تحلیل و ارزیابی اطلاعات به دست آمده از سنجش وضعیت
- تحلیل وضعیت موجود با استفاده از تکنیک سوآت
- تحلیل یکپارچه
- جمع بندی
فصل ۳: راهکارهای پیشنهادی
- تدوین چش مانداز
- تدوین اهداف کلان
- تدوین راهبردها (روش ها) و سیاست ها بر اساس اهداف
- تنظیم سند راهبرد جامعه محلی
- چگونگی تحقق سند راهبرد جامعه محلی (سطح اول و دوم)
- تعریف پروژه های موضعی و موضوعی
- چگونگی تحقق سند راهبرد جامعه محلی(سطح سوم)
- جمع بندی و پیشنهادها
- الگوواره های طراحی
- طراحی نمای موجود
- حرف آخر
منابع
- منابع فارسی
- منابع انگلیسی
- منابع اینترنتی
متن پشت جلد :
پژوهش پیشرو بطور کلی آغازی است که بدنبال نائل شدن بر یک مفهوم استوار است و آن تبیین مفهوم طراحی پیشگیرانه در شهر است. این نوشتار مدخلی است بر این چشم انداز و توقع آن می رود که در آتیه نزدیک به این دنیای ناشناخته قدم بردارد و بستری محیا شود که در آن کلیه اسناد فرادست شهری از آن تبعیت کنند.
حقیقتی ژرف در جامعه علمی و عملی شهرسازی و معماری نهفته است وآن عدم توجه به رویکرد ایمنی در کشور است. نیازی که بیش از هرزمان دیگر به آن احتیاج خواهیم داشت.دانشکده های معماری و شهرسازی آنقدر علاقه به موضوعات زیبائی شناختی، مفهومی و یا انتزاعی دارند، که موضوع ایمنی را جدی تلقی نکرده و در مواردی هم حتی طنزپردازانه به این موضوع می نگرند.باید اذعان داشت شهر بر پایه تفاوت ها شکل می گیرد و تفاوت ها هرکدام آبستن پیچیدگی است و برای حفظ بقا در درون این پیچیدگی، نیازمند آینده پژوهشی در شهر خواهیم بود. در این رابطه ایمنی شهری یکی از اجزای تنیده در پارادایم طراحی پیشگیرانه می باشد.به جرات می بایست بیان کرد متولی امر ایمنی در شهر تهران یا بطور شفاف در کشور وجود ندارد و یا در صورت وجود به زیر ابهاماتی توهم برانگیز و رازآلود در حرکت است. اینگونه است که موضوعات علمی در دانشکده های معماری و شهرسازی در ره زیبایی شناسی صرف در جریان است. آنچنان که در این موارد هم ابتر و نارس باقی مانده است و پر بیراه نیست عنوان شود در موضوعات عملی نیز موازی و همپوشانی فعالیت نهادها، ارگان ها و یا ناهماهنگی های شتابزده و …باعث تشدید حوادث طبیعی و مصنوع در زمان وقوع رخداد شده است .
نگارندگان این کتاب کوشیده اند در مسیر رسالت علمی خود فقط کانسپت طراحی پیشگیرانه را در نمای شهری متبلور سازند.