راهبردهای پیشگیری و حفاظت از حریق در بنا و بافت های فرهنگی – تاریخی

نویسنده: محمود قدیری، علی طهرانچی
ناشر: جهاد دانشگاهی قزوین
تاریخ انتشار: ۱۳۹۹
تعداد صفحات: ۱۱۰
قیمت: ۲۰۰۰۰ تومان

پیشگفتار :

بسیاری از کشورها میراث معماری و فرهنگی منحصر به فرد خود را در کمپین های تبلیغاتی و صنعت گردشگری برجسته می کنند، این وظیفه ما است که ساختمان ها و آثار هنری تاریخی خود را برای نسل های آینده به خوبی نگهداری کنیم، تا آنها نیز قادر به درک و لذت بردن از تاریخ و مردم گذشته ی خود باشند.حفظ بنا و مجموعه های تاریخی دارای ابعاد مختلف می باشند.اما یکی از الویت های اساسی، محافظت در برابر از دست دادن آثار و آسیب های ناشی از حریق است.ساختمان های تاریخی منابع محدودی در سراسر دنیا هستندکه در دو دهه ی اخیر موضوع از دست دادن این سرمایه های تاریخی بر اثر آتش سوزی تبدیل به یکی از موضوعات مورد توجه بین المللی شده است.بعنوان نمونه می توان به کلیسای نوتردام پاریس، بازارتاریخی تبریز، میدان حسن آباد تهران و…اشاره کرد.با دانش و آگاهی بیشتر از این موضوع و افزایش تطابق و استفاده از فناوریهای نوین مقاوم سازی در برابر حریق می توان ریسک حریق را در ساختارهای تاریخی به کمترین میزان خود کاهش داد.حریق یکی از بزرگترین تهدیدها برای بافت و بناهای تاریخی به شمار می رود.از دست دادن هر سبک و بافت دارای ارزش غیر قابل بازگشت است.بنابراین ضروری است که با حذف خطرات و ریسک های بزرگ، احتمال وقوع حریق را به حداقل رساند و یا با مدیریت دقیق و کنترل، خطرات آنها را کاهش داد.آتش سوزی در بنا و مجموعه های فرهنگی- تاریخی موضوعی جدید نیست، بعنوان نمونه در انگلستان بین سالهای ۲۰۰۲ و ۲۰۰۶ بطور متوسط هفت ساختمان تاریخی یا فرهنگی در ماه دچار آسیب و یا ویرانی ناشی از حریق شده اند.همچنین در حالیکه حفظ آثار باستانی و ساختمان های تاریخی بعنوان سرمایه های محدود یک کشور از منظر فرهنگی و همچنین اقتصادی بسیار حائز اهمیت می باشد.اما در هنگامه ی آتش سوزی حفظ جان بازدید کنندگان، توریست ها و کارکنان دارای ارجحیت بیشتری است.سوال اصلی در اینجا شکل می گیرد، چگونه می توان یک ساختمان تاریخی را از تهدید حریق حفظ نمود، در حالیکه کمترین دخالت و تغییری در ساختار اصلی آن انجام گیرد و در عین حال برای استفاده مردم قابل دسترس و ایمن باشد ؟ ایمنی در برابر حریق در ساختمان ها بطور کلی دو هدف را دنبال می کند :

الف: نجات جان انسان ها؛

ب:یگان حفاظت از ساختمان و محتویات درون آن؛

در بنا و مجموعه های فرهنگی – تاریخی با توجه به شرایط و ویژگی های خاص اینگونه مکان ها، فراهم آوردن شرایط بهینه ایمنی برای حفاظت از جان انسانها و اموال و ساختمان، با چالش های بسیاری رو به رو می باشد.

بی شک تالیف این کتاب بدون همراهی، مساعدت و حمایت بی‌‌شائبه جناب آقای مهندس مهدی داوری دولت آبادی مدیر عامل سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهر تهران مسیر نمی گردید.مولفان مراتب سپاس و قدردانی خود را ابراز می دارد.

تشکر و قدردانی ویژه از

جناب آقای دکتر مهدی حجت، دکتر محمد بهشتی، مهندس ایرج کلانتری، دکتر محمد سعید ایزدی، دکتر ناصر تکمیل همایون، دکتر محسن حبیبی، دکتر منصور فلامکی، دکتر نصرالله حدادی، مهندس فرامرز پارسی، دکتر اسکندر مختاری، مهندس سید محمد مژگانی و سرکار خانم دکتر مهتا میرمقتدایی، دکتر غزاله راهب، دکتر منیژه هادیان دهکردی؛

با سپاس از همراهی

مهندس علی اکبر قربان کریمی، مهندس حمیدرضا زارع، مهندس افشین رضائی، مهندس نعمت رضائی، مهندس امیرحسین دین محمد، مهندس مهدی کوهستانی، مهندس اشکان نیکبخت، مهندس هادی حجازی، مهندس مجتبی احسانی، مهندس محمد صائبی دکتر کامران عبدولی، دکتر رضا رحمت الله زاده، مهندس اسدالله اسدی، دکتر هادی والهی و سرکار خانم دکتر نکیسا لطفی مهر؛

با اطمینان می توان گفت تالیف این کتاب با توجه به بدعت و تازگی آن خالی از نقص نیست و به همین دلیل از صاحب نظران درخواست می نمائیم که با ارائه انتقادات و پیشنهادات سازنده خویش، زمینه ارتقای کیفی اثر در چاپ های آتی را فراهم نمایند.ولله الحمد.

محمود قدیری – علی طهرانچی

بهار ۱۳۹۹

فهرست:

پیشگفتار

بخش اول: تعاریف

بخش دوم : شخصیت بافت و بنای فرهنگی – تاریخی

بخش سوم : وظایف تیم کارشناسی

بخش چهارم : مستندنگاری

بخش پنجم: طراحی سناریو های حریق

بخش ششم : پیشگیری از حریق و حوادث

بخش هفتم : نظافت، پاکسازی محیط و پخت وپز

بخش هشتم : رویداد های ویژه