اختصاصی پایگاه خبری فضای نو : رسانه تخصصی طراحی داخلی
نویسنده: الهام نظری (برند طلا و جواهرات شانلی)
ارسی ها عنصرهای جدانشدنی معماری ایرانی هستند، پس بیایید ما هم این ارسی های زیبا را از یاد نبریم و نقش این عناصر خاص را در طراحی زیور آلات بررسی کنیم، با این مطلب جذاب همراه باشید.
واژه لغوی ارسی
درباره ریشه این واژه اختلاف نظر وجود دارد. ارس در فارسی به چم (معنای) گشاده لوز روس و اروس است. در اروپا به این گونه درها گیوتین می گویند. به نوشته پیرنیا (ص ۳۵۵–۳۵۶) اور به معنای بالاست و اُرسی یعنی پنجره‌هایی با لنگه‌های بازشو بالارونده. بنا به گفته فره وشی این کلمه از ارو یاپهلوی گرفته شده و به معنای سفید و روشنایی است . استاد پیرنیا واژه ارسی را پارسی می داند برابر گشاده و باز. ولی در فرهنگ ها ارسی را یک واژه روسی دانسته اند
“ار” : پیشوندی است برابر بالا رفتن که در برخی واژه های دیگر مانند ارچین دیده می شود.
“سی” : برابر پرتو و چشمه که در گویش های نیمروزی (جنوبی)ایران روایی است.
روانشناسی رنگ ها
از نظر روان شناسی رنگ های مختلف این شیشه ها و ایجاد نور های هم رنگشان بر روی انسان تاثیرات مختلفی می گزارد که هر رنگ کنار رنگ دیگر شدت این تاثیر را خنثی می کند و مقدار مناسب آن را تنظیم و تعدیل می کند.بیشتر رنگ های استفاده شده در شیشه های ارسی رنگهای لاجوردی قرمز سبز و زرد هستند و هر کدام به تنهایی یک تاثیر روانشناختی مجزای دارند.
بنجامین در وصف این نوع پنجره در سفرنامه خود می‌نویسد: ایرانیان به جای آنکه برای اتاقهای خود به شیوه غربی چندین پنجره بسازند، همه را یکجا جمع کرده یک پنجره بزرگ یا در که از سقف تا کف اتاق می‌رسد برای اتاق در نظر می‌گیرند و این پنجره بزرگ را با قابهای مختلف به سه یا چهار قسمت تقسیم می‌کنند و در هر قسمت با به کاربردن شیشه‌های رنگی کوچک، نمای خارجی و داخلی زیبایی برای اتاق فراهم می‌آورند. ارسی در شهرهای مختلف نام‌های گوناگونی دارد؛ برای نمونه در یزد به «درهای شکم پاره» و در قزوین به «درهای چند چشم» موسوم است از جمله بناهای دارای ارسی می‌توان به ارگ کریمخانی، خانه محتشم، بنای دیوانخانه و باغ دولت‌آباد اشاره کرد (عطارزاده، ص (۳۴
ارسی ها معمولا مستطیل شکل هستند و بخش فوقانی آنها را تا زیر سقف به شکل مستطیلی یا هلالی یا ضربی که با شیشه های رنگی زینت داده می شد تکمیل می کرده اند. اینگونه در و پنجره برای تنظیم و ملایم کردن نور در خانه های آفتاب گیر مناطق گرمسیری کاربرد وسیعی داشته و بسیار مناسب بوده است
در زیر با انواع ارسی ها آشنا میشویم:
پنجره های ارسی با نقش اسلیمی
همان طور از اسم آن پیداست نقشی است که در اکثر کشورهای اسلامی رایج است و خارجیان آن را به مردم مسلمان نسبت می‌دهند و نقش اصلی آن را از گیاهان گرفته اند و در نقش‌های قالی و نقاشی‌های مختلف نیز دیده میشود.
ارسی و گره چینی
این نقش دارای نقوش هندسی شکل است که به مرور زمان در دنیای اسلام رایج شده و در کاشی کاری‌ها و آجرنماها کاربرد فراوانی دارد و کل کار با هندسه و مثلثات آمیخته شده است. هریک از نقش‌های اصلی که شامل نقش اسلیمی و گره چینی است خود دارای نقش‌هایی فرعی است که در این میان، نقش جقه اهمیت ببیشتری از بقیه دارد.
ارسی با نقش جقه
جقه در معنای درخت سرو است که مظهر آزادی است و شکل تقریبی آن را به صورت درخت سرو فرض می‌کنند و سر نقش به صورت خمیده است و بدین معناست که مرد آزاده و آزاد فقط در مقابل معبود سر تسلیم فرود می‌آورد.
ارسی ها در جواهرات و انتخاب سنگها
در این اثر ها مانند شکل ارس ها سعی شده از متریال و سنگهایی استفاده شود که نشان دهنده سطح پنجره های ارسی است طوری که در طراحی آنهاکه با استفاده از انواع نقش های گوناگون گره سازی، شیشه های رنگین و ساده را می آراستند و ترکیب های بدیعی پدید می آورند و بدین صورت هماهنگی بین این شبکه های هندسی و نورهای رنگی باعث ایجاد زیبایی دلپذیری می شد. در طرح مدال ها فرم هندسی هشت وجهی و رنگهای قرمز و لاجورد سنگ جاسپر شکوه این پنجره را به تصویر کشیده است ویادآور مرتفع بودن وعظمت آنها شده است . همچنین مینا کاری با رنگهای واقعی شیشه ها و عقیق نیمه مات به رنگ آسمان در کنار هم این ویژگی های پنجره ارسی رو به تصویر کشیده است. دلیل استفاده از سنگ جاسپر قرمز نوع رنگ آن و مات بودن و غیر براق بودن آن بدلیل عبور ندادن نور و تامین نور فضای درونی میباشد که از ویژگیهای پنجره ارسی است. درقرن چهارم سنگ جاسپر نماد باران و برکت تصور می شد. و از نظر روانی سنگی محافظت کنتده میباشد.
طبق انجیل، جاسپر هدیه مستقیمی از سوی خدا بوده و اولین سنگ بنای اور شلیم می باشد. همچنین بومیان آسیا و نیز بومیان آمریکا ،آن را به عنوان سنگ جادویی باران و دارای قدرت بسیار زیاد درمانی می شناختندنام این سنگ گرفته شده از کلمه ای یونانی به معنای سنگ لکه دار است .
الهام نظری ، معمار و عضو سازمان نظام مهندسی استان تهران
دارای پروانه پایه دو طراحی ، نظارت ،اجرا از سازمان نظام مهندسی
کارشناس سنگهای رنگی و جواهر از دانشگاه اتحادیه طلا و جواهر
صاحب امتیاز برند شانلی
تلفن: ۲۶۷۲۰۳۲۹ ،۰۹۱۲۶۰۱۶۰۲۲
بیوگرافی به نقل از هنرمند:
” میشود گفت که عمق فکری یک آرشیتکت، روانشناسی راجع به موضوعی است که قرار است خلق نماید. در واقع نقطه متمایز او با دیگران نوع نگرش وی به محیط پیرامونش است که میباست چه در زندگی شخصی و چه در حرفه کاری او نمایان باشد. در کنار حرفه معماری؛ علاقه ام به سنگها و کشف رموز عجایب آنها مرا بر آن داشت تا دوره کارشناسی سنگهای رنگی و گوهرهای قیمتی را طی کنم و بعد از طی این دوره به وجوه مشترک زیادی بین سنگها و خلقشان در معماری رسیدم. سپس به طراحی در جواهرات و خلق آنها پرداختم. از آنجاییکه آثار برجسته معماری نیز در تاریخ ما به وفور دیده میشود ، کششم را دوچندان کرد بطوریکه تحقیقاتم را در رابطه با معماری جهان گسترده تر کردم و با تفکیک گوهرها روز به روز به هدفم نزدیکتر شدم. اولین مقاله خودم را تحت عنوان اعجاز سنگهای قیمتی، فرم و نهادینه کردن آنها در نقشینه های ایرانی بعنوان جم تراپی و اثرات ماورایی آن در اولین و تنهاترین نشریه تخصصی طلا و جواهر ارایه دادم. بعد از آن مقالات متعدد و خلق آثار جدیدتری تحت عنوان برند شانلی داشته ام. امیدوارم بتوانم با خلق چنین آثاری سهم بزرگی به شناساندن آثار باستانی بخصوص ایرانی به عموم مردم داشته باشم. “