هویت تا ریخی، الزاما تنها پاسخ به صورت مسئله پروژه ها نیست، رویکرد اگر این باشد که از معانی گذشته بتوان به تم رین
هایی رسید که در کارکرد امروز ی خود و رفتار با شهر و مردمانش مناسبات مطلوبی را سپری کنند، می تواند راهکاری چالشی و
جذاب ایجاد کند که همزمان به ساختار ارزشمندی نیز تکی ه کرده است.عموم ساخت و ساز های اخیر یزد این شهر را به سمت
دو بخشی کردن بافت جدید و قدیم نزدیک کرده است، رشد بی رویه بافت جدیدتر سبب گشته که معماری یزد از معانی
پویای خود فاصله گرفته و به معماری منزوی گرویده است.این امر برداشتی غلط از معان ی گذشته معماری بستر خود می
باشد که بر درونگرایی و انزوا در تمامی کارکردهای معمار ی پافشاری دارد.
محل قرارگیری پروژه در منطقه صفائیه )یکی از بافت های جدید شهر یزد( می باشد که در همسایگی آن عموم ساخت ها به
صورت تیپ، تک مت ری ال و بدون دیالوگ با شهر است. تمامی جداره های مرزی خیابان و ساختمان ها حدوداً ۴ متر بلندا
دارند، تماماً سلب اند و امکانِ ارتباط بصری عاب رین و مردم شهر را با بناها به حداقل می رسانند. در ای ن پروژه سعی شده با
ریشه یابی این مفاهیم، باز تع ریفی از معماری یزد در پرتو عملکرد های آن داده شود. این تعامل از جنس گفتمان دید و
منظر و احساس فضاست.
پروژه حاضر ماشینی است در پاسخ به عملکردهای مورد ن یاز درونی خود)یک آزمایشگاه کامل( و همزمان دوگانه ا یست که از
یک سو )نمای جنوبی( در تلاش برای گفت و گو با شهر و مردمانش یک هویت برونگراست که می کوشد تا از این ط ریق
خود را به شهر بشناساند و برای مردمانش دست یافتنی باشد و از سوی دیگر)خیابان ۶ متری اول( یک ساختمان
درونگراست که در تلاش جهت حفظ آرامش کوچه مسکونی و احترام به همسایگان خود می باشد .
خواسته کارفرما برای این پروژه یک بازسازی سطحیِ داخلی و امکان سازی برای بهره برداری آزمایشگاهی در این ساختمان
مسکونی ۳ واحده بود.در جلسات متوالی با کارفرما بر ای ن امر تلاش شد تا از تمامی پتانسیل های بنای موجود استفاده
گردد.
در ابتدا این پروژه تع ریفی از نما سازی نداشت، بیان این موضوع که به جای استفاده کردن از یک تابلو جهت شناسا یی
عملکرد این ساختمان و شهرتش در شهر می توان از نمایی استفاده کرد که حجم کلی آن) ۸ * ۲۱ ( می تواند همانند تابلویی
بزرگ هویتش را در شهر ف ری اد بزند و برای مردم شهر دست یافتنی و دوست داشتنی باشد، در ج ریان پروژه محقق گشت.
کاویدن زمین و دستیابی به حیاطی با حجم دو برابر)به جای حیاط کوچک جلوخان بنای موجود( این تم رین را برای ایجاد
یک پلازای شهری کوچک مقی اس و بخشیدن فضایی به مردمان شهر پیش برد.
این پلازا نیازمند یک جداره ای وان گونه و دعوت کننده بود که در پس روزنهایش و سکوی پیش روی خود)پیرنشین(برای
مردم ملموس باشد. ساختار کلی حجم ساختمان در ضلع رو به بلوار؛ پویا، پرکار، دعوت کننده و به یادماندنیست.هویتی
خاص در نمای این ساختمان تجلی می کند که تمامی ریشه های آن، موتیف ها و معانی برگرفته از دل معماری گذشته بستر
موجود است.
راهکارهای عملکردی در میانه راه توسعه پروژه، ساختاری متفاوت برای بنا به وجود آورد.بنای موجود یک ساختمان مصالح
بنایی با دیوارهای باربر بود. میانه دو آکس دیوارهای باربر) ۳wB-2wB ( یک دستگاه پله دو طرفه غیر استاندارد بود که
ساختمان را به دو بخش کلی )شرقی و غربی( تبدیل کرده بود، این امر امکان گستردگی و یکپارچگی فضا را از ما می گرفت که
این ویژگی فضایی مورد نیاز سالن کار فنی یک آزما یشگاه است. در ابتدا تلاش بر حذف این عنصر صورت گرفت تا به فضای
یکپارچه تر برسیم، این امر نیازمند تقویت سازه ای و تغییرات و الحاق سازه ی فلزی به سازه ی موجود مصالح بنایی پروژه
بود.)تیر و ستون آهنی در انتهای انقطاع دیوار بابر(
پلهها و به طور کلی دسترس یها در این پروژه به نحوی متفاوت دیده شد. پله و پلهای منتهی به آن به عنوان عنصر اصلی
عملکرد)پویایی و جستار در پروژه( بدل گشت که خود به صورت یک اُبژه درک شد. پله از یک دستگاه یکپارچه که سدی در
میانه ساختمان بود به چند اُبژه ی فضاساز و خویش عملکرد تبدیل شد. ارتباط عمود ی بین طبقه همکف و زیرزمین از
ط ریق یک پله خطی چسبیده به جداره ایوان شهری میسر می گردد که از قضا این پله در بخشی از ساختمان است که متعلق
۳
به مردم می باشد و با پلازای شهری کوچک خود کار می کند.فضایی که در زیر این پله و پل مجاورش به وجود آمده ساختاری
از یک باغ معلق در گودال باغچه زیرزمین به وجود آورده است که هر گوشه اش فضایی برای فراغت م ردمان شهر است و
همزمان می تواند فضایی مطلوب برای انتظار کشیدن استفاده کنندگان بنا باشد.
گودال باغچه ایجاد شده در این پروژه و عناصر طبیعی آن مثل )آب، خاک، درختان، گیاهان و …( در طول ج ری ان اصلی
زیست بنا و جهت روحبخشی به فضای عملکردی ساختمان می باشد. این حجم منفی علاوه بر ایجاد کیفیت فضایی
مطلوب برای طبقه ی ۱ – ، خود به فضایی با کیفیت بدل شد که در دل خود مجالهایی برای حضور و بودن افراد در فضاهای
باز و نیمه بازی به وجود آورد که صرفا متعلق به ا ستفاده کنندگان فضا نیست و برای عموم مردم کار می کند .
ارتباط عمودی همکف به طبقه اول از ط ریق پلکانی مجزا در لابی انتظار اصلی پروژه برقرار می شود که این پله تع ری ف کننده
بخش پذیرش این آزمایشگاه می باشد و همزمان با هورنو )نورگیرسقفی ( بنا کار می کند.
این نورگیرها )در فضای ک ریدور اصلی، مجاور سالن کار و اتاق جلسات( به جای پنجرههای رو به بیرون بخشی از آسمان را
متعلق به این پروژه می کند و همزمان کمت رین گرما را به فضای داخل انتقال می دهد، نور کامل و مکفی برای این طبقه
ایجاد می کند و با قطع ارتباط ساختمان با شهر در بخش فنی، حواس پرتی کارشناسان آزمایشگاه را به حداقل می رساند و
همزمان منجر به احترام ب یش تر به همسایگان بخش مسکونی کوچه اول می باشد.
ارتباط طبقه اول به بام که بر ای رسیدن به پشت بام دو بخشی)بخش تأسیساتی و روف باکس( می باشد چسبیده به جداره
نما به وجود آمده است، این پله خود به عنصری شاخص برای نمای پروژه بدل گشته است که پویایی ساختمان را بر شهر
هویدا می سازد و همزمان کی فیت فضایی متفاوتی را برای استفاده کننده خودایجاد می کند، نظرگاهی به شهر است که
امکان راه رفتن روی جداره بنا را نیز میسر می سازد که این یک تجربه زیستی جدید است.
ریشه های این مفهوم در مو جودیت های کهنه تر بستر)شهر س ریزد( یافت شد.بناها ی متعددی از گذشته یزد به جای
مانده است که پویایی و حرکت در آن عیان است.)مثل پلکان جداره های نمای س ریزد (
س ریزد یک شهر دو طبقه است که به ما نشان می دهد پویایی و حرکت در شهرسازی و معماری قدیم این بستر وجود داشته
و در عملکرد خود به درستی کار می کرده است.
این دوگانه از اینجا به وجود آمد که بخ شهای خصوصی تر نیازمند یک خلوت و درونگرایی در کنار خلوص کلی حجم بی
آلایش خود
می باشند و فضاهای جمعی و شهری همانند محله ها و میادین گذشته پرکارتر و در تلاش برای تعامل برقرار کردن با مردم
شهر می باشد، همانند تم ری نی که در این بنا رخ داده است.
پوسته ی مشبک ایوان گونه ی نمای بلوار پروژه از ساختار ی سازه ای، سبک و بافته به وجود آمده است. این الگوی آجری به
نحوی بر ای این پوسته طراحی شده است که رویکردی جدید از این مصالح برای استفاده در نماهای شهری باشد، ا ین امر
همزمان در جهت استفاده از مصالح بومی ظرفیت استان است. پوسته نهایی نما خود در تضاد با بافت یکدست بخش
جدید شهرسازی یزد می باشد. )ساختمانهای سادهِ آجر کرم و یکدست و خود متشابه (
خلوص، توجه به سادگی و ی کدستی مصالح در این پروژه حواس بیننده را س ریع به موضوع اصلی ایده می برد. به این ترتیب
ذهن در پی شلوغی پد یده های متعدد و مجزا نمی گردد. همانند بافت یکدست روی ه، جداره و سازه در معماری س ریزد، فرد
در تعامل با این بنا به فهم خود از بنا می اندیشد نه به جزئیات مصالح.